Việt Nam không có bầu cử tự do, công bằng?

Loa Phường

Một trong những căn cứ Freedom House (tổ chức NGO “Ngôi nhà tự do”) xếp hạng Việt Nam là nước “không có tự do” trong Báo cáo về tự do chính trị và dân sự toàn cầu năm 2021 đối với 195 quốc gia và lãnh thổ với cho rằng các cuộc bầu cử ở Việt Nam đều bị Đảng quản lý, giám sát, không có bầu cử tự do, công bằng, các vị trí chủ chốt, quan trọng trong chính quyền đều được sắp xếp, chỉ định trước, tỷ lệ người dân tộc thiểu số, phụ nữ có vị trí cao trong chính quyền rất thấp… Những luận cứ Freedom House đưa ra mang nặng sự kỳ thị, áp đặt đối với thể chế chính trị mà nó chống lại bằng mọi cách, thâm căn cố đế.

Thứ nhất, tại Khoản 1, Điều 4, Hiến pháp nước ta quy định rõ, Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Vì vậy, việc Đảng lãnh đạo đối với công tác bầu cử  nên việc việc Đảng CSVN lãnh đạo, giám sát các cuộc bầu cử là hợp pháp, đúng trách nhiệm, được luật định.

Thứ hai, Đảng chỉ đưa ra đường lối, chủ trương, đề cử ứng viên là đảng viên và giám sát thực hiện, không đi sâu quản lý, can thiệp vào lựa chọn ứng cử viên cũng như quá trình tổ chức bầu cử. Việc đưa ra tỷ lệ ứng viên ngoài Đảng, ứng viên các lĩnh vực trên cơ sở hiệp thương và quá trình tổ chức đều do Ủy ban Bầu cử quốc gia điều hành trực tiếp. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với bầu cử thể hiện duy nhất qua Chỉ thị 45-CT/TW của Bộ Chính trị về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã được đăng công khai trên các trang web của Chính phủ.

Hết ngày 14/3, Cơ quan bầu cử nhận là 1.161 người, đạt tỷ lệ 2,3 người/1 đại biểu được bầu, 77 người tự ứng cử đại biểu Quốc hội trong khi Ủy ban bầu cử dành 25-50 suất cho ứng viên tự do nên báo chí trong nước đều đánh giá “rộng cửa cho ứng viên tự do” đắc cử

Còn bàn về tỷ lệ người dân tộc thiểu số, phụ nữ có vị trí cao trong chính quyền, thì nhìn vào con số ủy viên trung ương, ủy viên Bộ Chính trị trong ĐCSVN vừa qua, cho thấy, “tỷ lệ” này nhiệm kỳ sau luôn cao hơn nhiệm kỳ trước, chứng minh nỗ lực của Đảng, chính quyền trong việc đảm bảo quyền này.

Cuối cùng, có thể thấy rõ, Freedom House muốn áp đặt tiêu chí bầu cử “tự do” kiểu Mỹ, phương Tây cho toàn thế giới, trong đó có Việt Nam qua cách thức xếp hạng này. Tuy nhiên, cần nói thêm, không thể lấy bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ để liên hệ, làm tiêu chuẩn, từ đó suy diễn, hạ thấp quy trình bầu cử, lựa chọn cán bộ ở Việt Nam, vu cáo, bôi nhọ uy tín của Đảng CSVN. Mọi sự so sánh đều là khập khiễng. Mỗi nước có đặc điểm, hoàn cảnh lịch sử cụ thể khác nhau, có quy trình, quy định riêng. Không có mô hình chung là chìa khoá vạn năng để áp dụng cho mọi quốc gia, dân tộc trong điều kiện thể chế chính trị, mô hình nhà nước khác nhau. Bên cạnh đó, ngay bản thân nhiều chính trị gia, học giả Hoa Kỳ cũng cho rằng mô hình bầu cử Tổng thống ở Hoa Kỳ cũng còn tồn tại nhiều tranh cãi, chưa hẳn là hoàn hảo như người ta tưởng. Những tranh chấp pháp lý, cáo buộc gian lận kết quả bầu cử vừa qua, đến nay vẫn chưa có hồi kết là một minh chứng sinh động cho nhận định trên.