Con bài “học giả quốc tế” người Mỹ Mark J. Valencia bênh vực quyền lợi Trung Quốc ở Biển Đông

Loa Phường

GS Mark J. Valencia là học giả quốc tế hiếm hoi chuyên viết bài bênh vực lập trường Trung Quốc trong các tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông. Ngày 11-4 vừa qua, vị giáo sư người Mỹ này lại có bài viết tựa đề “Nói xấu Trung Quốc không giúp giải quyết tranh chấp trong vùng biển Đông giàu hải sản” trên báo South China Morning Post có nội dung tố cáo các tàu cá VN xâm phạm và bị bắt tại vùng biển Indonesia và Malaysia nhiều hơn rất nhiều so với số lượng các tàu cá TQ xâm phạm và bị bắt tại vùng biển hai nước nêu trên; dựng chuyện rằng rất nhiều tàu VN khai thác hải sản trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế phía nam đảo Hải Nam của TQ. Bài báo tung ra sau sự kiện tàu hải cảnh TQ đâm chìm một tàu cá của Việt Nam (VN) tại quần đảo Hoàng Sa vào đầu tháng 4 vừa qua. Sự kiện này khiến phía TQ không chỉ chịu sự phản đối gay gắt, yêu cầu bồi thường từ VN mà còn gặp phải chỉ trích, “quan ngại sâu sắc” từ Bộ Ngoại giao Philippines; Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, các nghị sĩ Mỹ.

Xem link https://www.scmp.com/comment/opinion/article/3079330/demonising-china-does-nothing-untangle-contesting-claims-south

PGS-TS Vũ Thanh Ca, nguyên Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ, Tổng cục Biển và Hải đảo VN, phản bác ông Valencia sai và phớt lờ thực tế ở các điểm sau:

 Thứ nhất, ông ta phớt lờ phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế bác bỏ tại vùng biển trong phạm vi “đường lưỡi bò” nhưng hàng ngàn tàu cá TQ vẫn ngang nhiên tung hoành đánh cá trong vùng biển của hầu hết các nước xung quanh biển Đông khi coi đó là vùng biển TQ;

Thứ hai, ông ta phớt lờ sự thật những ngày có tới hàng trăm tàu cá TQ xâm phạm và đánh cá trong vùng biển các nước VN, Malaysia và Philippines, Indonesia, thậm chí, tàu cá TQ đã chiếm cứ các khu vực như bãi cạn Scarborough nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, ngăn ngư dân Philippines đánh cá tại đây;

Thứ ba, ông ta phớt lờ thực tế TQ  sử dụng đội ngũ tàu “ngư binh” với sự hỗ trợ của tàu hải cảnh, tàu cá TQ đã tìm mọi cách ngăn cản lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các nước xung quanh biển Đông bắt giữ và các nước xung quanh biển Đông rất hạn chế bắt tàu cá TQ, rồi sử dụng số liệu đó để công kích Việt Nam;  

Thứ tư, ông ta phớt lờ đi một sự thật quan trọng, ngư dân VN chỉ hoạt động đánh bắt ở khu vực biển thuộc quần đảo Hoàng Sa của VN, không phải trong vùng đặc quyền kinh tế của đảo Hải Nam; phớt lờ đi quy định của luật pháp quốc tế, tại vùng biển tranh chấp ngư dân hai nước phải được quyền cùng nhau đánh bắt.

GS Mark J. Valencia là người hiếm hoi trong số hàng chục học giả nước ngoài nghiên cứu về biển Đông có quan điểm ủng hộ TQ. Ông Valencia cùng một số học giả người TQ thường có các bài viết hoặc tham gia các chương trình hội thảo về biển Đông nhằm đánh tráo khái niệm, đưa ra các lập luận mang tính ngụy biện hoặc cố ý lờ đi những sự thật (ví dụ phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế 2016) để bênh vực Bắc Kinh. Ông ta có thể là một con bài nằm trong “cuộc chiến thông tin” - một nhánh trong chiến lược “Tam chủng chiến pháp” (chiến tranh ba mặt trận: Pháp lý, thông tin và tâm lý) của TQ. Ông này từng có hàng chục bài báo, bài nghiên cứu bảo vệ lập trường của Bắc Kinh, truyền đi các thông điệp lệch lạc, méo mó về hành xử của các nước ở Biển Đông nhằm bảo vệ quyền lợi của Bắc Kinh, đổ lỗi cho Mỹ và các nước có hành vi sai trái trên Biển Đông. 

Xem link https://www.scmp.com/comment/opinion/article/3074718/why-us-vietnam-strategic-alliance-south-china-sea-unlikely-last

Tiêu biểu như bài viết mới đây “Why the US-Vietnam strategic alliance in the South China Sea is unlikely to last” (tạm dịch: Lý do liên minh chiến lược Việt-Mỹ ở biển Đông khó bền vững) đăng trên SCMP hôm 13-3-2020, sau khi tàu sân bay USS Theodore Roosevelt đến thăm Đà Nẵng. Trong đó, gọi quan hệ Mỹ-VN là “liên minh”, nhận định rằng quan hệ VN-Mỹ được tăng cường chỉ vì “mối đe dọa từ TQ” tại khu vực. Từ đó, ông kết luận vì cả hai nước “không có điểm tương đồng về văn hóa, ý thức hệ và hệ thống chính trị cũng như thế giới quan” nên tương lai quan hệ hai nước sẽ “chưa nở vội tàn” khi tình hình thế giới thay đổi - điều mà Valencia nhận định rằng Mỹ đang suy tàn còn TQ thì đang trỗi dậy; cố ý phủ nhận bằng chứng chủ quyền của Việt Nam khi yêu cầu tàu thuyền các nước thông báo trước khi “đi qua không gây hại” chiếu theo UNCLOS giống như hành xử tương tự xác lập chủ quyền của TQ trên Biển Đông, tức là muốn người đọc hiểu nhầm vùng biển hoàn toàn của VN thành vùng biển đang có chồng lấn và tranh chấp với TQ.

Tháng 11-2019, Mark J. Valencia cũng có bài viết trên diễn đàn phương Đông (East Asia Forum) cho rằng không chỉ TQ, Mỹ cũng là quốc gia “bắt nạt” nước khác tại biển Đông. Mặc dù trong bài, Valencia có thừa nhận TQ đã tiến hành hàng loạt hành động bị cáo buộc “bắt nạt” các nước trong khu vực biển Đông, rồi so sánh Mỹ cũng bắt nạt TQ và các nước Đông Nam Á bằng các chuyến tuần tra tự do hàng hải (FONOPs) và “ngoại giao tàu sân bay”.

Thực tế, chiêu trò của Trung Quốc là chỉ trích Mỹ “bắt nạt” mình để bao biện cho việc xây dựng các đảo nhân tạo phi pháp, đưa quân đội và thiết bị quân sự ra đây từ năm 2013 đến nay. Valencia cũng chỉ trích Mỹ không phải thành viên của UNCLOS, trong khi ông không nhắc lại một sự thật rằng: Mỹ nhiều lần khẳng định chia sẻ phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế, trong khi TQ dù là thành viên của UNCLOS lại tìm cách né tránh, bác bỏ hoặc diễn giải sai lệch các quy định này.

Thực tế, cùng với sự lớn mạnh về kinh tế, ảnh hưởng về chính trị đang trở thành đối thủ uy hiếp vị trí bá chủ của Mỹ, Trung Quốc đã cài cắm người vào giới học giả Mỹ, Phương Tây, vào các trung tâm nghiên cứu chính trị-xã hội, các cơ chế chính trị có uy tín, ảnh hưởng của thế giới để khi cần tung ra các bài viết, bài nghiên cứu, tiếng nói bảo vệ lập trường của Bắc Kinh. Do vậy, trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền Biển Đông của VN hiện nay, Đảng và Chính phủ ta đã có bước đi đúng đắn trong việc quảng bá các quan điểm, bằng chứng lịch sử của VN ở Biển Đông ra thế giới, tranh thủ, vận động quốc tế ủng hộ VN cùng những biện pháp kiên quyết, mềm dẻo trên Biển Đông chứng minh cho quốc tế thấy, VN không hiếu chiến và bảo vệ hòa bình bằng mọi giá, không đứng về “phe” nào, không để “phe” nào chi phối mình