Loa Phường
Giữa tháng 11/2019, người biểu tình
Hong Kong đã chiếm 5 trường đại học, và viết thư xin quốc tế can thiệp vào Hong
Kong. Nhân đó, các nhà dân chửi ở Việt Nam đã phát động phong trào “Việt Nam đứng
cùng Hong Kong”, để quảng bá cho cách mạng đường phố và khuếch trương thanh thế.
Nếu để ý, bạn sẽ thấy thông tin trong phong trào này vận hành theo những quy luật
riêng, có cả ưu điểm lẫn nhược điểm.
Như đã đề cập, phong trào “Việt Nam đứng
cùng Hong Kong” chủ yếu sử dụng tin, ảnh trên các trang mạng xã hội của người
biểu tình Hong Kong. Vì vậy, cấu trúc thông tin của phong trào này tổng hợp các
đặc điểm của mạng xã hội, của người biểu tình Hong Kong, và của giới chống đối ở
Việt Nam, thành một mô hình như sau:
Phương diện
|
Cấu trúc
|
Lý do
|
Thời
gian
|
_ Dòng thời gian bị băm
vụn. Thay vì tường thuật đầy đủ chuỗi sự kiện ở Hong Kong theo trình tự thời
gian, họ bẻ vụn nó thành từng khoảnh khắc xung đột giữa người biểu tình và
chính quyền, mỗi bài viết chỉ xoay quanh 1 khoảnh khắc.
_ Thời gian được cảm nhận
theo nhịp điệu khẩn cấp, gấp gáp, không có khoảng lặng để nghỉ ngơi hoặc suy
nghĩ. Một mặt, phong trào chỉ đăng tải những hình ảnh và thông điệp thể hiện
tính khẩn cấp, đòi hỏi phản ứng nhanh (VD: tin nhắn kêu cứu; cảnh bạo lực, đổ
máu, cháy nổ…). Mặt khác, phong trào đăng bài với số lượng rất lớn, tốc độ dồn
dập liên tục, khiến độc giả không có cơ hội dừng lại để suy nghĩ, hoài nghi,
hoặc đọc các thông tin khác.
_
Quá khứ bị xóa. Các bài viết cũ bị trôi, khó truy ngược lại.
_
Tương lai mang tính tiên tri (VD: “dân chủ tất yếu thắng trên toàn cầu”; hoặc
“Trung Quốc chiếm xong Hong Kong, sẽ chiếm Việt Nam và cả thế giới”).
|
_ Đặc điểm của mạng xã
hội.
_ Tâm lý đám đông.
_ Nhu cầu sử dụng thông
tin giật gân và thông điệp kích động để tăng hiệu quả tuyên truyền.
_ Tình thế bế tắc, hỗn
loạn mà người biểu tình Hong Kong đang gặp phải.
|
Không
gian
|
Phân mảnh về mặt hình
khối, đồng nhất về mặt màu sắc.
Cụ thể:
_ Về mặt hình khối:
Dùng nhiều ảnh chụp, clip, status ngắn hơn các phóng sự dài. Dùng nhiều chuyện
kể và cảm nhận cá nhân hơn các bài đưa ra cái nhìn toàn cảnh. Nhấn mạnh vào cảnh
đổ vỡ, cháy nổ, va chạm, thương vong. Tranh cổ động và “Bức tường Lenon” được
tạo hình từ các mảnh giấy, mảnh báo, mảng màu nhỏ ghép lại với nhau; thay vì
bằng các hình khối lớn và đồng nhất như tranh, tượng tuyên truyền của các đảng
Cộng sản. Người biểu tình ưu tiên chiến thuật “phân tán như nước” hơn các đội
hình diễu hành ngay ngắn.
_ Về mặt màu sắc: Trang
phục và đồ họa đều mang màu đen và vàng chóe (giống màu của ong, rắn độc hoặc
biển cảnh báo giao thông; tạo cảm giác nguy hiểm, xung đột một mất một còn)
|
_ Đặc điểm của mạng xã
hội, smartphone và crowdfunding
_ Các lý thuyết về dân
chủ, xã hội dân sự, cách mạng không lãnh đạo thời Internet
_ Đen là màu được chọn
cho cuộc biểu tình kỷ niệm 30 năm sự kiện Thiên An Môn (04/06/2019), nhằm thể
hiện sự “đau buồn” hoặc “phẫn nộ” của người biểu tình.
|
Con
người
|
* Về cách chia phe:
_ Chia phe và đoàn kết
nội bộ dựa trên kẻ thù chung. Người biểu tình Hong Kong, giới chống đối Việt
Nam và các nước phương Tây được xếp vào cùng phe “thế giới tự do”; vì họ có kẻ
thù chung là Cộng sản (dư âm từ Chiến tranh Việt Nam) và Trung Quốc (ảnh hưởng
từ lịch sử Việt Nam và sự kiện Tư Chính). Họ bám chặt lấy cách chia phe này,
dù trong thực tế phương Tây đang từ chối “Đứng cùng Hong Kong”.
_ Phán xét con người dựa
trên việc họ chọn phe nào, thay vì dựa trên pháp luật hoặc hệ giá trị dân chủ.
(VD: Người biểu tình là “tốt”, là “nạn nhân”, là “giàu tình yêu” và “can đảm”;
dù họ bạo động gây chết người, tung tin giả và đầu hàng. Cảnh sát là “xấu, là
“ma quỷ”; dù họ tuân thủ pháp luật và hành xử chuyên nghiệp trong hầu hết các
trường hợp. Người đứng trung lập là “hèn nhát”, “vô cảm”, là “động vật chỉ biết
đến nồi cơm”; dù nhiều khi quan điểm của họ không trái với các nguyên tắc duy
lý, dân chủ và bất bạo động.)
_ Kỳ vọng rằng hai phe
sẽ đối đầu một mất một còn. (VD: dùng phổ biến các cụm từ “máu”, “chiến sĩ
dân chủ”, “thà chết không đầu hàng”… Xóa, chặn các bình luận của người khác
chính kiến, dù chúng không vi phạm nội quy của fanpage hoặc group.)
* Về cách phối hợp hành
động:
_ Bắt đầu dùng mạng xã
hội để bắt chước chiến thuật “nước” của người biểu tình Hong Kong, trên 4 điểm:
(1) không có lãnh đạo tập trung; (2) hành động đơn giản, dễ bắt chước; (3) tập
hợp nhanh rồi giải tán, (4) giấu danh tính.
* Về cách lan tỏa:
_ Nhấn mạnh các yếu tố
“trẻ” (VD: “sinh viên”, ảnh đôi lứa hôn hít); “bình dân” và đông (VD: “người
bình thường”, “ai cũng có thể”; tuyên truyền bằng gương mặt giải trí đại
chúng); “thương xót” (VD: ảnh chụp máu me, lời kêu cứu).
|
* Về cách chia phe:
_ Di sản lịch sử của Việt
Nam.
_ Cả người biểu tình
Hong Kong lẫn giới chống đối Việt Nam đều đang ở thế bế tắc, cần phương Tây
can thiệp.
_ “Đứng cùng Hong Kong”
là một cách để giới chống đối Việt Nam thổi phồng lực lượng, triển vọng và
tính chính đáng của mình.
* Về cách phối hợp hành
động và lan tỏa:
_ Lý thuyết và kinh
nghiệm thực tế của các cuộc cách mạng đường phố, bao gồm Hong Kong
_ Đặc điểm của mạng xã
hội, smartphone và crowdfunding
|
Như vậy, phong trào “Việt Nam đứng
cùng Hong Kong” có điểm mạnh là đông, phi tập trung, khó ngăn chặn về mặt tổ chức
và pháp luật. Tuy nhiên, họ có điểm yếu là tự mâu thuẫn với chính mình – cả về
những lý tưởng mà họ nhân danh lẫn những gì họ từng viết trong quá khứ.
Chẳng hạn, trong khi mục đích ban đầu
của đợt biểu tình là đòi giữ nguyên mô hình “Một quốc gia, hai chế độ”; hiện cả
một bộ phận không nhỏ người biểu tình ở Hong Kong lẫn những fan của họ ở Việt
Nam đã dồn hết sự chú ý sang vấn đề đòi ly khai khỏi Trung Quốc, đòi lệ thuộc
vào phương Tây, đòi lật đổ chính quyền Đại lục, cùng những đòn trả đũa bằng bạo
lực qua lại giữa phe biểu tình và phe thân chế độ. Cách làm này bẫy hai bên vào
xung đột một mất một còn, và đợt biểu tình càng kéo dài thì mục đích ban đầu
càng khó có thể đạt được.
Về mặt cá nhân, “Đứng cùng Hong Kong”
có thể gây ngộ độc thông tin. Nó băm vụn tư duy của bạn thành những status trên
mạng xã hội; ám ảnh bạn bằng những “tin shock” cùng những lời tiên tri; và thu
hẹp hiểu biết của bạn trong định kiến của phe phái. Bạn tưởng đợt biểu tình ở
Hong Kong là một sự kiện lịch sử vĩ đại của thế kỷ 21, trong khi nửa tá cuộc
các mạng đường phố tương tự đã thất bại trong thập kỷ vừa qua, và những chuyện
như vậy xảy ra như cơm bữa trong thế kỷ 20. Hong Kong chẳng có gì đáng sợ hay
đáng mừng, đã đến lúc bạn tắt máy tính và đi ngủ.
Về mặt cá nhân, “Đứng cùng Hong Kong” có thể gây ngộ độc thông tin. Nó băm vụn tư duy của bạn thành những status trên mạng xã hội; ám ảnh bạn bằng những “tin shock” cùng những lời tiên tri; và thu hẹp hiểu biết của bạn trong định kiến của phe phái. Bạn tưởng đợt biểu tình ở Hong Kong là một sự kiện lịch sử vĩ đại của thế kỷ 21, trong khi nửa tá cuộc các mạng đường phố tương tự đã thất bại trong thập kỷ vừa qua, và những chuyện như vậy xảy ra như cơm bữa trong thế kỷ 20
Trả lờiXóaHồng Kong là nơi đang diễn ra biểu tình bạo loạn do một nhóm sinh viên gồm 3 người cầm đầu. Đây là một cuộc phát động biểu tình với lý do là bỏ đi hiệp ước dẫn độ của chính quyền Trung QUốc và mục đích của chúng bị lộ khi mà chính quyền chấp nhận thỏa hiệp nhưng cuộc biểu tình không dừng lại ở đó. Bởi vậy nếu muốn biết thông tin về hong kong thì nên tìm đọc ở những trang chính thống
Trả lờiXóa