Vụ Gateway: ai tung tin nạn nhân mất do “đập đầu vào mép bàn trong lớp học”?

Loa Phường

Ngày 06/08/2019, một học sinh lớp 1 trường Gateway tại Hà Nội đã tử vong trên xe ô tô đưa đón học sinh của trường. Sau đó 1 ngày, Đường Văn Thái tung tin rằng 3/4 cổ đông sáng lập của Tập đoàn Giáo dục Quốc tế Edufit (tức doanh nghiệp sở hữu trường Gateway) là con cháu của các quan chức Việt Nam, như Trung tướng Công an Trần Văn Vệ và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Nhân đó, trong 2 tuần qua, dư luận mạng đã hình thành và lan truyền một loạt các tin đồn thiếu căn cứ về vụ việc – như cháu bé bị sát hại để tác động đến dư luận chính trị, hoặc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đang can thiệp vào quá trình điều tra vụ án để che giấu trách nhiệm của nhà trường…

Tình trạng hỗn loạn thông tin này phần nào nảy sinh do còn nhiều điểm nghi vấn trong vụ việc. Cụ thể, về mặt hiện trường, (1) nạn nhân mặc áo đỏ khi đến trường, nhưng lại mặc chiếc áo xám dự phòng (để trong cặp sách) khi được phát hiện; (2) khi xe đến trường vào buổi sáng, rèm cửa của xe đã được kéo ra, nhưng khi phát hiện nạn nhân vào buổi chiều, rèm cửa đã bị kéo lại; (3) nạn nhân có một vết tụ máu ở đầu, một số vết xước và rạn ở tay, chân, tổn thương ở cơ tim và xuất huyết trong phế quản. Về mặt tình huống, (4) nạn nhân ngồi cạnh một học sinh khác, và chỉ đi từ nhà đến trường trong 10’, nên khó có thể bị bỏ trên xe vì ngủ quên; (5) khi mở cửa xe vào buổi chiều, lái xe Doãn Quý Phiến lẽ ra phải là người đầu tiên phát hiện nạn nhân, do nạn nhân nằm bất động dưới sàn phía sau ghế lái. Về mặt lời khai, (6) dù người đón trẻ là bà Nguyễn Bích Quy nói rằng mình đã ký bàn giao đủ 13 học sinh cho cô chủ nhiệm Nguyễn Thị Thủy, nhà trường không gọi điện cho cả bà Quy lẫn gia đình nạn nhân sau khi cô Thủy thông báo rằng nạn nhân không đến trường.

Vì vậy, trong tuần thứ 3 của tháng 8, dư luận mạng đã tiếp tục đồn thổi về vụ việc ở trường Gateway. Họ dồn sự chú ý vào 3 chủ đề – là (1) tin đồn rằng cháu bé chết trong lớp học, các giáo viên dựng hiện trường giả trong oto để chối tội; (2) tin đồn rằng lái xe Doãn Quý Phiến đã bị giết để bịt đầu mối; và (3) việc bà Nguyễn Bích Quy nói với luật sư và báo chí rằng công an có dấu hiệu “ép cung” để bắt bà nhận tội.

Trong chủ đề đầu tiên, ngày 17/08, Bùi Thanh Hiếu và Đường Văn Thái đồng loạt tung tin rằng nạn nhân đã chết do “đập đầu vào mép bàn” trong lớp học; nhà trường đã dựng hiện trường giả trong oto để đổ tội cho lái xe và người đón trẻ, chối bỏ trách nhiệm của nhà trường. Họ cũng tung tin rằng Trung tướng Công an Trần Văn Vệ và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đang can thiệp vào quá trình điều tra, quá trình đưa tin về vụ việc, nhằm che giấu trách nhiệm của trường Gateway. Nội dung các bài viết cho thấy Hiếu và Thái chủ động dùng tin đồn này để hạ uy tín của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Tin đồn của Hiếu và Thái được share lại bởi một lượng lớn người dùng mạng xã hội. Nó cũng được “thêm mắm thêm muối” bởi một số trang mạng xã hội – như nick Facebook Phan Doc Lap và fanpage “Tẩy chay Trường Gateway”. Tuy nhiên, nó không đáng tin cậy trên 3 điểm:

Thứ nhất, phỏng đoán của Hiếu và Thái về nguyên nhân tử vong là không có cơ sở, chỉ mang tính võ đoán, do không dựa trên kết quả phân tích pháp y.

Thứ hai, thông tin của fanpage “Tẩy chay Trường Gateway”, rằng gia đình cháu bé đã thuê pháp y mổ khám nghiệm tử thi, là sai sự thật, vì ngay sau khi công an bàn giao thi thể cháu vào ngày 07/08, gia đình đã an táng cháu.

Thứ ba, cáo buộc của Bùi Thanh Hiếu có thể không khách quan, do Hiếu quen tận dụng mọi vụ việc có thể để công kích cá nhân Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Chẳng hạn, Hiếu từng tung tin đồn sai sự thật rằng Thủ tướng ra lệnh bắt Trương Duy Nhất để “trả thù”, và để che giấu “sự thật về vụ Vũ Nhôm”; trong khi thực ra Nhất bị bắt vì mua bán đất công không qua đấu giá khi giữ chức Trưởng Văn phòng Đại diện tại Đà Nẵng của báo Đại Đoàn Kết.

Trong khi đó, Đường Văn Thái từng đưa các tin đồn sai sự thật – như tin “quần đảo Tư Chính bị Trung Quốc chiếm giữ bằng quân đội”:

Thái cũng thường chửi mắng một cách trịch thượng nếu độc giả chất vấn về nguồn tin, hoặc phàn nàn rằng tin sai:

Sau nhiều lần nói dối để trục lợi, Thái đã đánh mất niềm tin của chính “anh em trong phong trào”, bao gồm Bùi Thanh Hiếu:

Như vậy, để biết thực hư trong vụ Gateway, có lẽ độc giả cần bình tĩnh đối chiếu nhiều nguồn tài liệu đáng tin cậy khác nhau, thay vì chỉ chạy theo những con buôn tin đồn như Bùi Thanh Hiếu và Đường Văn Thái.