Cuộc đảo chính ở Venezuela có phải là tin mừng cho giới "dân chửi" Việt Nam không?

Loa Phường

Trong 2 tuần vừa qua, cuộc chính biến ở Venezuela đã có một số diễn biến mới, được dư luận chống đối tận dụng để tuyên truyền chống chế độ.

Trong nội bộ Venezuela, phe đối lập tiếp tục biểu tình ủng hộ ông Guaido, còn phe chính quyền tiếp tục biểu tình ủng hộ ông Maduro. Các nhóm bán vũ trang ủng hộ chính quyền được đưa vào tình trạng sẵn sàng chiến đấu. Cùng lúc đó, một số ít sĩ quan cao cấp, bao gồm tướng không quân Francisco Yanez, đã chuyển sang ủng hộ phe Guaido.

Về phía quốc tế, số nước công nhận Guaido là tổng thống Venezuela tiếp tục tăng nhanh. Ngày 26/01/2019, một số nước châu Âu - bao gồm Anh, Pháp, Đức và Tây Ban Nha - nói rằng họ sẽ công nhận ông Guaido trừ phi ông Maduro tổ chức bầu cử trong vòng một tuần lễ tới. Ngày 31/01, sau khi biểu quyết với kết quả 429 phiếu thuận, 104 phiếu chống và 88 phiếu trắng, Nghị viện Châu Âu đã ra nghị quyết công nhận Guaido là lãnh đạo trên thực tế của nhà nước Venezuela. Nghị viện châu Âu cũng hối thúc các quốc gia thành viên công nhận các đặc phái viên Venezuela do phe đối lập bổ nhiệm. Ngày 04/02, 19 nước Châu Âu thông qua tuyên bố chung, trong đó công nhận ông Guaido là Tổng thống Venezuela. Một số nước châu Âu khác, bao gồm Italia, từ chối tham gia tuyên bố chung này để tránh can thiệp vào nội bộ nước khác.

Ngày 03/02, để hưởng ứng lời kêu gọi của thủ lĩnh đối lập Juan Guaido, Mỹ đem hàng viện trợ đến biên giới Venezuela. Nhận lệnh ông Maduro, quân đội Venezuela đưa các xe container đến chặn ngang đường để ngăn hàng viện trợ. Ông Maduro bác bỏ quan điểm rằng Venezuela đang có cuộc khủng hoảng nhân đạo, tuyên bố rằng người Venezuela không ăn xin nước ngoài, và quy kết rằng chính các chế tài của Mỹ đã gây ra tình trạng khó khăn kinh tế ở Venezuela. Ngày 06/02, Liên Hiệp Quốc khuyến cáo rằng Mỹ không nên chính trị hóa hàng viện trợ, vì "hành động nhân đạo cần độc lập khỏi các mục tiêu chính trị, quân sự hay các mục tiêu khác".

Cũng trong tuần qua, các nước láng giềng như Brazil và Columbia đã đưa quân đến biên giới với Venezuela, để đề phòng các biến động có thể gây ảnh hưởng cho họ.

Trước các diễn biến đa chiều vừa nêu, giới chống đối đang khai thác thông tin về cuộc đảo chính ở Venezuela theo hai hướng.

Trong hướng tuyên truyền thứ nhất, họ công kích nhà nước xã hội chủ nghĩa của ông Maduro, qua đó công kích chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Cụ thể, họ khai thác việc ông Maduro sử dụng các nhóm người ủng hộ bán vũ trang, việc ông ra lệnh chặn hàng viện trợ, việc ông được bảo vệ bởi một nhóm nhà thầu quân sự Nga, và việc các cuộc biểu tình ủng hộ ông không qui tụ nhiều người bằng các cuộc biểu tình của phe đối lập... "Đặng Trường" (không rõ danh tính thật) có thể là nick Facebook dẫn đầu dư luận phi chính thống về Venezuela trong tuần qua. Trường đã đưa một số thông tin sai sự thật - chẳng hạn như chuyện quân đội Brazil và Bolivia sẽ nổ súng nếu ông Maduro đàn áp người biểu tình; hoặc chuyện quân đội Mỹ và Venezuela sắp giao tranh do ông Maduro chặn hàng cứu trợ.

Trong hướng tuyên truyền thứ hai, họ phân tích phương pháp, hoặc ca ngợi lãnh tụ của phe đối lập Venezuela.

Chẳng hạn, Đặng Trường ca ngợi hình mẫu Maria Corina Machado, người được xem là "nhân vật chính đứng đằng sau giúp sức cho Juan Guaido. Trường cho biết Machado là con của một doanh nhân giàu có ở Venezuela, từng lấy bằng thạc sĩ kinh tế ở Venezuela, và làm cho một công ty ở Mỹ. Bà bắt đầu sự nghiệp hoạt động chính trị bằng cách lập và điều hành 2 quỹ từ thiện chuyên quyên tiền từ các tổ chức quốc tế và các nhóm người Venezuela lưu vong; trong đó 1 quỹ chuyên hỗ trợ người nghèo, 1 quỹ chuyên hỗ trợ các tổ chức chính trị đối lập. Machado chính là người phát động các chiến dịch truyền thông để tuyên truyền rằng Guaido là tổng thống chính thức của Venezuela, trên cả truyền hình lẫn mạng xã hội.

Trong tuần qua, một số trang chống đối khác như Nhật ký Yêu nước, Tiếng Dân, Nghiệp đoàn Báo chí... đã đăng lại bài trên của Đặng Trường, hoặc xào nó thành những bài tương tự. Những bài này góp phần quảng bá một hình mẫu khá phổ biến ở Việt Nam, là mẫu phụ nữ trung niên thành đạt, nổi tiếng trên mạng xã hội, làm chính trị thông qua các hoạt động từ thiện và truyền thông đại chúng.

Trong một ví dụ khác, Luật khoa Tạp chí phân tích "chiến lược lội ngược dòng" của phe đối lập Venezuela. Chiến lược này gồm 3 điểm: (1) liên tục tổ chức các hoạt động đường phố như diễn thuyết, biểu tình; (2) tuyên bố sẽ miễn truy cứu trách nhiệm hình sự cho những quân nhân ngả theo họ; (3) dựa vào Mỹ, để Mỹ công nhận Guaido là nguyên thủ hợp pháp của Venezuela. Tuy nhiên, Luật khoa cho rằng đây là một chiến lược mạo hiểm, vì sự can thiệp của Mỹ có thể đẩy Venezuela vào trạng thái bất ổn kéo dài.

Trong khi hầu hết giới "dân chửi" tỏ ra sùng bái phe đối lập Venezuela và nhà tài trợ Mỹ, cũng có một số gương mặt đi ngược khuynh hướng này. Lê Diễn Đức bình luận rằng Mỹ "rất khôn" khi vừa cấm vận, khiến Venezuela khủng hoảng vì mất 10 tỷ USD tiền bán dầu; vừa cấp 50 triệu USD "hàng cứu trợ nhân đạo" cho dân nghèo Venezuela để kích động họ chống chế độ.

Sau khi xem xét vấn đề, chúng tôi khuyến khích giới "dân chửi" tiếp tục lên đồng về cuộc đảo chính ở Venezuela. Khi làm vậy, họ sẽ dắt nhau vào những ảo tưởng do chính họ tạo ra, vì 3 lẽ.

Thứ nhất, bối cảnh của Việt Nam và Venezuela hoàn toàn khác nhau. Việt Nam đang tăng trưởng kinh tế chứ không khủng hoảng, tự sản xuất được thay vì lệ thuộc vào dầu, giao thương với mọi nước thay vì bị cô lập, và có một đảng thay vì đa đảng. Trong khi nhiều nhà "dân chửi" vận động quốc tế cô lập Việt Nam, để Việt Nam rơi vào khủng hoảng và hỗn loạn, thực tế là Việt Nam vừa thông qua CPTPP, và sắp được thông qua EVFTA.

Thứ hai, Machado và Guaido không có khả năng đem đến cho Venezuela một nền kinh tế thị trường bền vững và một nhà nước độc lập. Về kinh tế, Machado đi lên bằng phong trào từ thiện, còn Guaido chú trọng phân phối lợi tức từ dầu mỏ một cách đồng đều cho người dân. Về chính trị, Guaido chỉ được biết đến nhờ sự công nhận của Mỹ, và đang lệ thuộc vào "hàng cứu trợ nhân đạo" của Mỹ. Vì vậy, dù phe đối lập Venezuela có thắng lợi, họ cũng chỉ tạo ra một quốc gia lệ thuộc vào Mỹ và vào việc khai thác dầu mỏ. Việt Nam xứng đáng với một tương lai tốt hơn thế.

Thứ ba, vì Guaido lên làm tổng thống nhờ một chiến dịch truyền thông và một cái gật đầu của Donald Trump, thay vì thông qua cơ chế dân chủ, sự kiện này không chứng tỏ sức sống của nền dân chủ đa đảng ở Venezuela. Và vì Guaido là thủ lĩnh của một đảng theo chủ nghĩa xã hội, những diễn biến ở Venezuela không làm mất giá trị của chủ nghĩa xã hội.