Quốc hội Việt Nam đang ủng hộ tham nhũng ?

Loa Phường

Ngày 20/11/2018, với đa số phiếu biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng chống Tham nhũng sửa đổi. Đáng chú ý, các quy định về cách xử lý tài sản không rõ nguồn gốc của công chức đã bị loại ra khỏi dự án luật, dù đây từng là điều khoản gây tranh cãi, tốn nhiều thời gian bàn thảo nhất.

Theo các báo chí đưa tin thì Quốc hội chưa đưa điều khoản này vào luật do chưa thống nhất được phương án cụ thể để thực hiện. Chẳng hạn, kết quả phát phiếu thăm dò cho thấy chỉ có 43,09% tổng số đại biểu Quốc hội đề nghị xem xét, giải quyết tài sản không rõ nguồn gốc của công chức tại tòa án; 32,16% tổng số đại biểu đề nghị đánh thuế số tài sản này; trong khi 8,77% tổng số đại biểu đề nghị giữ nguyên các quy định của Luật Phòng chống Tham nhũng hiện hành; và 11,18% tổng số đại biểu không có ý kiến.

Do không có phương án nào đạt được số phiếu quá bán, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định rằng cần tiếp tục nghiên cứu vấn đề này, đến khi chín muồi mới đưa vào luật, vì 3 lý do. Thứ nhất, tài sản của cán bộ hình thành từ nhiều nguồn khác nhau mà Nhà nước chưa kiểm soát được, khiến khó xác định tính hợp lý của nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm để thu hồi hoặc đánh thuế. Thứ hai, pháp luật Việt Nam chưa quy định đánh thuế đối với tài sản. Thứ ba, đây là vấn đề lớn, có liên quan đến quyền sở hữu tài sản - quyền cơ bản của công dân theo Hiến pháp - nên cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Tuy nhiên, nhiều cá nhân chống đối đã bóp méo bản chất của sự việc để tuyên truyền chống chế độ. Chẳng hạn, Trần Quốc Quân, Mạc Văn Trang, Lê Hoài Anh, Trịnh Bá Phương bình luận rằng đa số đại biểu Quốc hội đang tham nhũng, nên mới không tán thành việc tịch thu tài sản không rõ nguồn gốc của quan chức. Từ đó, họ công kích rằng vì Quốc hội Việt Nam hình thành từ cơ chế "Đảng cử dân bầu", thiếu dân chủ, các đại biểu Quốc hội chỉ đại diện cho các nhóm lợi ích tham nhũng, chứ không đại diện cho cử tri và quốc gia. Nhân đó, Trịnh Bá Phương kêu gọi quần chúng "bất tuân dân sự", tẩy chay bầu cử Quốc hội, để đòi Nhà nước xóa bỏ cơ chế "Đảng cử dân bầu" và thực hiện tam quyền phân lập.

Trong các đài nước ngoài phát sóng bằng tiếng Việt, VOA và RFA hoàn toàn ngả về quan điểm trên. Trong khi đó, khi trả lời phỏng vấn BBC tiếng Việt, luật sư Ngô Anh Tuấn đưa ra một quan điểm gần giống Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cụ thể, ông Tuấn cho rằng chưa nên đưa quy định xử lý tài sản bất minh vào Luật Phòng chống Tham nhũng, vì 3 lý do.

Thứ nhất, vì nhiều giao dịch lớn ở Việt Nam vẫn được tiến hành bằng tiền mặt, rất khó xác định tài sản đến từ đâu và được giao dịch bằng cách nào, khiến khó kê khai tài sản một cách chính xác. Chưa thể kê khai tài sản chính xác thì chưa thể xác định chính xác tài sản bất minh.

Thứ hai, các luật và quy định liên quan đến sở hữu tài sản cá nhân của Việt Nam còn nhiều bất cập.

Thứ ba, nếu áp dụng luật khi chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể thì sẽ dẫn đến nhiều tiêu cực, oan sai, như làm nảy sinh tham nhũng trong quá trình xử lý tham nhũng, hoặc dẫn đến những trường hợp như thời cải cách ruộng đất...

Vì Luật Phòng chống Tham nhũng sửa đổi có thêm quy định rằng cán bộ đảng viên kê khai tài sản thiếu trung thực sẽ bị xử lý về mặt Đảng và Nhà nước, Ngô Anh Tuấn cũng bình luận rằng ở Việt Nam, các quy định của Đảng đang đứng trên pháp luật của Nhà nước.

Sau khi xem xét vấn đề, chúng tôi thấy dư luận nên lắng nghe quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và luật sư Ngô Anh Tuấn. Khi xây dựng các luật quy định cách kê khai, xử lý tài sản không rõ nguồn gốc của công chức, Quốc hội nên làm việc một cách thận trọng, để tránh những hệ lụy mà luật sư Tuấn đã nêu ra. Trong bối cảnh các luật này chưa kịp hình thành, cần tiếp tục xử lý nghiêm, cả về mặt Đảng lẫn Nhà nước,  các cán bộ kê khai tài sản thiếu trung thực.