Kêu gọi thành lập các nghiệp đoàn độc lập với Nhà nước Việt Nam, nhưng chưa chắc độc lập với Nhà nước Mỹ

Loa Phường

Ngày 01/12/2015, Việt Nam và EU đã kết thúc quá trình đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do giữa hai bên (viết tắt là EVFTA). Theo các điều khoản của hiệp định này, thì Việt Nam phải có lộ trình thông qua 3 công ước lõi còn lại của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), xoay quanh quyền tự do lập hội, quyền tự do thương lượng tập thể, và việc xóa bỏ lao động cưỡng bức. Ngoài ra, khi EVFTA được chính thức ký kết, EU có thể chế tài các "vi phạm nhân quyền" của Việt Nam theo thỏa thuận đối tác (PCA) mà hai bên ký năm 2012.

Mới đây, Quốc hội Châu Âu đã tổ chức một phiên điều trần về EVFTA vào ngày 10/10/2018. Họ đã mời ông Nguyễn Quang A đến dự với tư cách "nhà nghiên cứu độc lập về xã hội dân sự Việt Nam", và mời bà Ca Dao của nhóm Lao Động Việt đến dự với tư cách nhà hoạt động công đoàn độc lập. Ngày 25/10, đài RFA đã phỏng vấn Nguyễn Quang A và Ca Dao, cùng Trần Ngọc Thành của nhóm "Phong trào Lao động Việt", về tác động của EVFTA đến việc thành lập các "nghiệp đoàn độc lập" ở Việt Nam.

Trong cuộc phỏng vấn này, Nguyễn Quang A nói rằng EVFTA sẽ đem đến cho các "công đoàn độc lập ở Việt Nam" 2 cơ hội. Thứ nhất, là tiến trình phê chuẩn 3 công ước lõi của ILO, bao gồm 2 công ước xoay quanh quyền tự do lập hội và quyền thương lượng tập thể. Thứ hai, là việc châu Âu có thể ngưng một phần hoặc toàn bộ EVFTA để "chế tài các vi phạm nhân quyền của Việt Nam". Tiếp lời Quang A, Ca Dao viết rằng "các nghiệp đoàn độc lập có thể gửi đơn đến Bộ Công Thương để đăng ký hoạt động hợp pháp sau khi CPTPP và EVFTA được chính thức thông qua", và một nghiệp đoàn liên kết với nhóm Lao Động Việt đang chuẩn bị làm việc này. Trong khi đó, Trần Ngọc Thành cho rằng trong bối cảnh "đàn áp khốc liệt" hiện nay, Nhà nước Việt Nam sẽ thực hiện các thỏa thuận của EVFTA bằng các phương thức "lươn lẹo".

Trong cùng cuộc phỏng vấn, RFA cho biết cả Nguyễn Quang A, Ca Dao lẫn Trần Ngọc Thành đều đồng ý rằng "các tổ chức xã hội dân sự tại Việt Nam cần có sự hỗ trợ và hợp tác chung đối với quyền thành lập nghiệp đoàn độc lập tại Việt Nam".

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết vào tháng 12/2009, "Ủy ban Bảo vệ Người Lao động Việt Nam" của Trần Ngọc Thành từng họp tại Malaysia với đảng Việt Tân, đảng Dân chủ Nhân dân và Tập hợp Công lý, để thành lập một liên minh mang tên "Ủy ban Phối hợp Hành động vì Dân chủ". Sau đó, ủy ban này đã đưa Đỗ Thị Minh Hạnh và Nguyễn Hoàng Quốc Hùng sang Malaysia, để dự một khóa huấn luyện do NED và CANVAS tài trợ, nhằm xây dựng lực lượng nòng cốt trong nước. Sau khi về nước, đầu tháng 02/2010, Hạnh và Hùng đã kêu gọi công nhân nhà máy giày da Mỹ Phong (Trà Vinh) đình công, đồng thời phát 3000 tờ truyền đơn kêu gọi thay đổi thể chế chính trị của Việt Nam. Tờ rơi này có in tên của 4 thành viên "Ủy ban Phối hợp Hành động vì Dân chủ", trong đó đảng Việt Tân, hiện được xem là một tổ chức khủng bố. Sau khi ra tù, Đỗ Thị Minh Hạnh đã tiếp tục hoạt động chống chế độ đến ngày nay.

Như vậy, Trần Ngọc Thành không thành lập một công đoàn độc lập với các chính phủ, các thế lực chính trị, và chỉ hoạt động vì quyền lợi của công nhân. Thay vào đó, ông đã thành lập một công đoàn lệ thuộc vào tổ chức NED của CIA, lệ thuộc vào đảng Việt Tân, là lợi dụng công nhân để lật đổ chế độ. Sau hiệp định EVFTA, Trần Ngọc Thành thật lòng muốn thành lập một "nghiệp đoàn độc lập", hay chỉ dùng nhãn hiệu đó làm vỏ bọc để che giấu các tổ chức chống chế độ? Đây là điều mà dư luận nên nhìn rõ.