70 nghìn Views hồi sinh phong trào phản đối Luật An ninh Mạng

Loa Phương

Sau khi Facebook tuyên bố trước Thượng viện Mỹ rằng họ sẽ "không bao giờ cung cấp thông tin cho chính phủ Việt Nam" đã kích thích phong trào zân chủ VN tìm cách khôi phục phong trào phản đối Luật An ninh Mạng.

Cụ thể khi bà Sheryl Sandberg, đại diện của Facebook trả lời thượng nghị sĩ Marco Rubio trong phiên điều trần ngày 05/09 tại Uỷ ban Tình báo của Thượng viện Mỹ, rằng công ty này "không có máy chủ ở Việt Nam", và "không bao giờ cung cấp thông tin cho chính phủ Việt Nam", "trừ những ngoại lệ ít ỏi, khi xảy ra những mối đe dọa nghiêm trọng". Ngày 14/09, đài RFA tiếng Việt, Luật khoa Tạp chí và Hate Change đồng loạt đăng tải tin này. Trong đó, clip của nhóm Hate Change có 70.000 lượt xem, khiến họ cho rằng cộng đồng vẫn quan tâm đến việc phản đối Luật An ninh Mạng. Bị kích động trước "tin vui" này, 3 nhóm Luật khoa Tạp chí, Hate Change và Việt Tân bắt đầu kêu gọi cộng đồng khôi phục phong trào phản đối Luật An ninh Mạng, mà chính họ đã phát động và duy trì trong suốt tháng 06 và tháng 07/2018.

Lần này, với sự hỗ trợ của Luật khoa Tạp chí, nhóm Hate Change đã công khai hóa một group Facebook mang tên Save NET. Theo lời giới thiệu và nội quy nhóm, được soạn vào ngày 09/09, thì đây là group để trao đổi "về Luật An ninh Mạng và công cuộc bảo vệ tự do trên mạng" và kêu gọi cộng đồng góp bài cho group kích hoạt chiến dịch phản đối Luật An ninh Mạng  cùng kêu gọi cộng đồng ký kiến nghị yêu cầu Quốc hội hoãn thông qua Luật An ninh Mạng, để có thời gian sửa luật. Đã có 12 tổ chức đồng ký tên vào kiến nghị, là "nhóm Save Net", Hate Change, Nhà xuất bản Giấy Vụn, Sinh viên Nói vì Sinh viên, Tinh Thần Khai Minh, "LEA - Nhóm Hoạt động về Giáo dục Bình đẳng", "Wequal - Nhóm Hoạt động Mở vì Công lý Giới và Tự do Lựa chọn", Nghiệp đoàn Sinh viên Việt Nam, Cộng đồng LGBT Đồng Nai, Green Trees, Phong trào Lao động Việt, và Mạng lưới Lãnh đạo Trẻ Miền Nam. Hiện kiến nghị này mới thu được 1800 chữ ký, một lượng khá nhỏ so với 2 đợt ký kiến nghị mà Hate Change từng phát động trong tháng 06/2018.

Cùng thời điểm đó, ngày 14/09/2018, Vietnamnet đăng bài báo "Lãnh đạo Facebook cam kết hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam" tường thuật cuộc gặp giữa Phó Chủ tịch Facebook Simon Milner và Bộ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng vào sáng 14/09. Trong bài, ông Hùng ví Facebook như "con dâu về nhà chồng", vì thế cần phải "tiếp nhận và thích nghi với văn hóa, nếp sống hàng ngày của gia đình nhà chồng". Đáp lại, ông Milner cam kết sẽ lập nhóm làm việc chung để "hợp tác chặt chẽ" với Chính phủ Việt Nam; đồng thời nói rằng "ở một số nước chúng tôi chỉ là một trong các nàng dâu, nhưng ở đây chúng tôi là nàng dâu trưởng". Trước bối cảnh đó, BBC tiếng Việt nêu lên vấn đề phát biểu của Facebook trước Thượng viện Mỹ và trước Chính phủ Việt Nam đang "mâu thuẫn" nhau.

Ngày 19/09, nick facebook Mạnh Kim viết một bài dài, trích dẫn nhiều số liệu từ báo nước ngoài, để khẳng định rằng Facebook đang "đi đêm" với nhiều chính phủ vì ham lợi nhuận. Bài báo cho biết từ tháng 07 đến tháng 12/2017, Facebook đã "chặn khoảng 55.000 bài tại chừng 20 quốc gia". Mạnh Kim cũng liệt kê một loạt các nick người Việt mới bị Facebook khóa gần đây, như Lê Nguyễn Hương Trà, Nguyễn Anh Tuấn, Trịnh Anh Tuấn, Nguyễn Ngọc Chu, Trần Quốc Quân, Trương Châu Hữu Danh... Sau khi đăng bài vừa nêu khoảng một ngày, nick Mạnh Kim bị Facebook khóa. Sự việc này lập tức kích hoạt làn sóng tức giận từ phía các nhà zân chủ mạng. Tuấn Khanh đăng lại bài của Mạnh Kim để phê phán Facebook "vi phạm quyền tự do ngôn luận", đồng thời kêu gọi dân mạng ủng hộ cho mạng xã hội Minds. Lê Hoài Anh chế ra cụm từ "dân oan Facebook" để gọi những trường hợp như Mạnh Kim. Nguyễn Hoàng Anh phàn nàn rằng "có cảm tưởng Facebook như giao thông Hà Nội, chỉ người tử tế bị tóm, còn bọn bán hàng online, đưa tin scandal, bọn du côn ngang nhiên tạt đầu xe người khác, vượt đèn đỏ... thì cứ bình chân như vại"

Như vậy, chiến dịch này của giới zân chủ vừa kích hoạt rầm rộ đã bị dội gáo nước lạnh. Vừa vớ được thông tin Facebook hứa với Thượng viện Mỹ sẽ không tuân thủ Luật An ninh Mạng của Việt Nam, thì mầy ngày sau lại thấy Facebook hứa với các quan chức Việt Nam rằng họ sẽ tuân thủ Luật An ninh Mạng, đã khiến phong trào phản đối luật An ninh mạng vụt tắt trong những lời chê trách tập đoàn Facebook. Qua vụ việc này, có thể thấy giới mang danh “đấu tranh dân chủ Việt” rất thiếu viễn kiến, thiếu tự chủ, và chỉ biết quay như chong chóng theo các dòng truyền thông. Họ chỉ phản ứng một cách bị động trước phát ngôn nhất thời của các quan chức, chính phủ hoặc các tập đoàn nước ngoài; để tạo các sóng truyền thông nối tiếp nhau, rồi duy trì hoạt động của mình bằng cách khai thác các sóng đó. Bởi vậy, những vụ hố nặng này kèm theo các chiến dịch rầm rộ “sớm nở tối tàn“ gây cười cho cộng đồng mạng sẽ còn dài dài.