Cố
lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi. Ảnh: AP.
Ngày 19/12/2003, lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi đã khiến thế giới
sửng sốt khi tuyên bố từ bỏ chương trình phát triển các loại vũ khí hủy diệt
hàng loạt (WMD).
Tòa soạn xin trân trọng gửi tới quý độc giả loạt
bài tư liệu về Quá trình giải trừ vũ khí hạt nhân và các vũ khí hủy diệt hàng
loạt khác của Libya để giúp quý độc giả có cái nhìn tổng quan hơn về sự kiện lịch
sử này.
***
Ngày 19/12/2003, lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi đã khiến thế giới
sửng sốt khi tuyên bố từ bỏ chương trình phát triển các loại vũ khí hủy diệt
hàng loạt (WMD) và cho phép các thanh sát viên quốc tế đến Tripoli để chứng kiến
nước này thực hiện cam kết.
Sau tuyên bố của ông Gaddafi, các thanh sát
viên từ Mỹ, Anh và các tổ chức quốc tế khác đã được phái đến Libya để đảm bảo
quá trình tháo dỡ và phá hủy các cơ sở vũ khí hóa học và vũ khí hạt nhân, cùng
với các loại tên lửa đạn đạo tầm xa. Washington cũng đã bình thường hóa quan hệ
song phương với Tripoli sau hơn 20 năm lạnh nhạt.
Kể từ đó, quyết định từ bỏ hạt nhân của Libya
đã trở thành "tấm gương" cho những quốc gia được cho là đang phát triển
WMD. Cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Stephen Rademaker từng nói về quyết định của
Libya hồi tháng 5/2005: "Trong một thế giới phản đối
phổ biến vũ khí hạt nhân, quyết định quay đầu (như Libya) không bao giờ là quá
muộn".
Việc Tripoli giải trừ WMD cũng được coi là
thành công đối với ngành tình báo Mỹ, bởi họ được cho là đã phát hiện và ngăn chặn
một số hành động hỗ trợ cho Libya của cha đẻ chương trình hạt nhân Pakistan,
ông Abdul Qadeer Khan. Vào thời điểm đó, ngành tình báo Mỹ cũng đang phải đối mặt
nhiều lời chỉ trích gay gắt vì đã không ngăn chặn được Iraq phát triển WMD.
Những tưởng mọi sự đã ổn thỏa sau khi Tripoli
quyết giải trừ WMD, thì tháng 2/2011, một cuộc nội chiến khốc liệt đã nổ ra tại
Libya, mở màn là cuộc đụng độ giữa những người biểu tình chính trị hòa bình và
chính phủ nước này.
Những cuộc đụng độ nhỏ đã mở đường cho những
cuộc xung đột vũ trang lớn hơn và đẫm máu hơn giữa lực lượng trung thành với
ông Gaddafi là các nhóm phiến quân nổi loạn chống đối chính phủ. Căng thẳng đã
lên tới đỉnh điểm khi lực lượng phiến quân lật đổ chính quyền và giết chết ông
Gaddafi ngày 20/10/2011.
Những
diễn biến chính dẫn đến quyết định giải trừ vũ khí hủy diệt hàng loạt của Libya
-
29/12/1979: Chính phủ Mỹ liệt Libya vào danh sách những nước
tài trợ cho khủng bố, và áp lệnh trừng phạt đối với các quốc gia trong danh
sách này.
-
6/5/1981: Mỹ đóng cửa đại sứ quán Libya tại Washington và lệnh trục xuất
các nhà ngoại giao Libya.
-
7/1/1986: Tổng thống Mỹ Reagan gia tăng lệnh trừng phạt
kinh tế và đóng băng tài sản của Libya tại Mỹ, vì tin rằng Tripoli vẫn tiếp tục
tiếp tay cho mạng lưới khủng bố quốc tế, và liên quan đến hai cuộc tấn công nhằm
vào các sân bay tại Rome và Vienna.
-
15/4/1986: Tổng thống Reagan ra lệnh không kích một số mục
tiêu tại Libya để trả đũa cho vụ tấn công hộp đêm tại Berlin, Đức được cho là
có sự tham gia của Libya.
-
21/12/1988: Máy bay Pan Am 103 khởi hành từ London tới New
York phát nổ trên bầu trời Lockerbie, Scotland khiến 259 hành khách và 11 người
có mặt tại hiện trường thiệt mạng. Hai quan chức Libya trở thành đối tượng tình
nghi chính trong vụ tai nạn thảm khốc này.
-
19/9/1989: Máy bay UTA 772 phát nổ trên đường đến Paris,
Pháp, khiến 171 hành khách thiệt mạng, và các điều tra viên cho biết họ tìm thấy
chứng cứ cho thấy đây là hành động khủng bố, và có sự tham gia của Libya.
-
31/3/1992: Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc áp các lệnh trừng
phạt đối với Libya, bao gồm các lệnh cấm buôn bán vũ khí và cấm hàng không.
-
7/1995: Libya quyết định tiếp tục phát triển vũ khí hạt
nhân.
-
5/4/1999: Libya giao nộp 2 kẻ tình nghi trong vụ tấn công máy bay tại
Lockerbie ra xét xử, và Liên Hợp Quốc quyết định tạm hoãn lệnh trừng phạt.
-
5/1999: Các quan chức Libya thỏa thuận từ bỏ chương
trình phát triển vũ khí hóa học trong cuộc họp kín với Mỹ, đồng thời thừa nhận
trách nhiệm vụ nổ máy bay ở Lockerbie.
-
1999-2000: Các cơ quan tình báo Mỹ bắt đầu thu thập được tin tức rằng
Libya đang "tái phát triển chương trình hạt nhân, tên lửa và vũ khí sinh học",
đồng thời phát hiện chuyến tàu chở các bộ phận chế tạo vũ khí hạt nhân trên đường
đến Libya.
Sau
khi LHQ hoãn lệnh trừng phạt, Libya lại tiếp tục tìm cách sở hữu và phát triển
các loại vũ khí hóa học.
-
8/2002: Mỹ tiếp tục gây sức ép khi gia tăng trừng phạt và giảm mức đầu
tư vào Libya.
-
Đầu tháng 3/2003: Các quan chức cấp cao Libya thỏa thuận với
Anh và Mỹ về việc từ bỏ WMD.
-
12/9/2003: HĐBA LHQ đồng thuận dỡ bỏ các lệnh trừng phạt
Libya.
-
19/12/2003: Libya chính thức tuyên bố giải trừ các loại
WMD (vũ khí hạt nhân và vũ khí hóa học) sau 9 tháng thỏa thuận với Anh, Mỹ.
Những nguyên nhân dẫn đến quyết định giải trừ WMD của
Libya cũng là vấn đề gây tranh cãi. Rất nhiều cựu quan chức thời chính quyền Tổng
thống Bush khẳng định Tripoli vì sợ kịch bản Mỹ tấn công Iraq năm 2003 sẽ lặp lại
tại Libya, hơn nữa, hồi tháng 10/2003, một con tàu chở các thành phần chế tạo
vũ khí hạt nhân được cho là đang hướng đến Libya đã bị Mỹ chặn lại.
Chính lãnh đạo Libya Gaddafi, trong một cuộc phỏng vấn
với CNN hồi năm 2003 đã thừa nhận rằng việc Mỹ tấn công Iraq là một trong những
yếu tố dẫn đến quyết định giải trừ các loại WMD của ông này.
Tuy nhiên, các chuyên gia nước ngoài lại cho rằng
chính các lệnh trừng phạt nặng nề và nỗ lực ngoại giao của các nước phương Tây
mới là nguyên nhân chủ yếu khiến chính quyền ông Gaddafi quyết định từ bỏ WMD.
Ngày 19/12/2003, lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi đã khiến thế giới sửng sốt khi tuyên bố từ bỏ chương trình phát triển các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt thì sau khi số vũ khí này được chuyển khỏi Lybia đến Mỹ thì Gaddafi bị giết, lybia rơi vào cảnh loạn lạc chiến tranh từ đó đến giờ
Trả lờiXóahay thật, Mỹ là một cường quốc hạt nhân nhưng lại cấm các quốc gia khác sở hữu vũ khí hạt nhân, Mỹ hậu thuẫn các lực lượng đối lập tại các quốc gia không thuần phục Mỹ nhưng lại cho rằng nước khác tài trợ khủng bố chỉ vì dám phát triển loại vũ khí này để tự vệ
Trả lờiXóaNgười dân Lybia bị làm cho mờ mắt bởi những ảo tưởng về cái thứ gọi là dân chủ - nhân quyền mà Mỹ và phương Tây đã gieo rắc, tự tay đập đổ bát cơm của mình, phá vỡ cuộc sống yên bình hạnh phúc trước đây, tự chuốc lấy chiến tranh, đau thương và mất mát
Trả lờiXóaNhững vấn đề liên quan đến Libya đã làm cho thế giới phải sợ, bởi đây không chỉ cuộc chiến giành riêng cho Chính lãnh đạo Libya Gaddafi mà là có sự cạn thiệp của các nước lớn, trong đó có nước Mỹ là quốc gia tham gia " nhiệt tình" nhất. Đến bây giờ cảnh loạn lạc vẫn đang còn và người dân ở đây vẫn đang sống trong cảnh khổ sở như vậy.
Trả lờiXóaĐúng rồi đấy, Triều Tiên hay Iran mà dại dột quyết định từ bỏ hạt nhân thì sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra những cuộc nội chiến lật đổ chính quyền đẫm máu bởi lực lượng được hậu thuẫn với Mỹ và phương Tây dưới danh nghĩa xây dựng nền dân chủ các kiểu
Trả lờiXóaNgày 29/4 vừa qua, trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Fox News, Cố vấn An ninh Mỹ John Bolton đã tuyên bố nước này đang cân nhắc áp dụng kiểu mẫu giải trừ hạt nhân của Libya hồi những năm 2003-2004 đối với Triều Tiên". Vâng, mô hình kiểu mẫu và vài năm nữa một cuộc cách mạng kiểu mẫu sẽ diễn ra, từ một nước hòa bình, Triều Tiên sẽ trở thành chiến trường phải không ?
Trả lờiXóa“Mô hình Libya” mà Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton đề xuất cho chương trình hạt nhân Triều Tiên đã dẫn đến hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh lịch sử Mỹ - Triều. Nhân đây cúng ta cùng xem các nước lớn xâu xé Libya như thế nào đây.
Trả lờiXóaVũ khí hạt nhận được coi là tấm khiên bảo vệ Lybia và Triều Tiên. Hãy nhìn sự sụp đổ của Lybia - một đất nước xinh đẹp giàu có giờ đây chỉ còn là một đống hoang tàn đổ nát. thật đúng là không thể tin vào những gì người Mỹ hứa hẹn.
Trả lờiXóaHỡi dân Việt Nam. Hãy nhìn các nước phương Tây xâu xé Lybia mới thấy bầy chó sói chưa bao giờ từ bỏ tham vọng đối với những quốc gia nhỏ bé khác. Chúng ta nếu không biết tự bảo vệ mình thì sớm muộn gì cũng sẽ bị xâu xé chia năm xẻ bảy.
Trả lờiXóaNhững vấn đề liên quan đến Libya đã làm cho thế giới phải sợ, bởi sự cạn thiệp thô bạo của các nước lớn, trong đó có nước Mỹ là quốc gia tham gia " nhiệt tình" nhất. Đến bây giờ cảnh loạn lạc vẫn đang còn và người dân ở đây vẫn đang sống trong cảnh khổ sở như vậy. Không biết đến khi nào hòa bình mới trở lại trên mảnh đất đáng thương này
Trả lờiXóa