Bàn về chính sách ngoại giao tẩy chay của Trung Quốc

Loa Phường

 

Một cửa hàng Lotte  trở thành đòn nạn nhân trả đũa kinh tế của Trung Quốc 

Tờ Financial Times (Anh) mới đây có bài phân tích sâu về chính sách ngoại giao tẩy chay của Trung Quốc, cho biết Trung Quốc dường như đã thành công khi dùng chính sách ngoại giao tẩy chay đối với những nước mà họ cho rằng đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của mình. Chính sách khẳng định sức mạnh của Trung Quốc hiện nay của ông Tập Cận Bình đã khiến chiêu bài sức ép kinh tế của Trung Quốc sẽ còn được phát huy mạnh mẽ trong tương lai.

          Theo bài viết, Hàn Quốc là quốc gia mới nhất đang gánh chịu chiến dịch trả đũa do Bắc Kinh tiến hành. Đảo Jeju của Hàn Quốc thường đầy ắp các du khách Trung Quốc đến nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, cả một chuỗi những hoạt động dịch vụ liên hoàn để phục vụ du khách Trung Quốc của Hàn Quốc chỉ trong vòng 1 đêm hồi tháng 3 vừa qua, đã trở nên ế ẩm sau khi Bắc Kinh quyết định chặn các công ty du lịch của Trung Quốc không cho đưa du khách sang Hàn Quốc nhằm trả đũa cho quyết định của Hàn Quốc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD).

          Theo số liệu chính thức mà Financial Times có được, số lượng du khách Trung Quốc trung bình mỗi ngày đến đảo Jeju giảm đột ngột từ 7.500 người hôm trước xuống còn 1.000 người ngay ngày hôm sau. Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại Seoul nơi được coi là thiên đường mua sắm của du khách Trung Quốc bỗng trở nên vắng khách Trung Quốc. Theo một người bán hàng tại Seoul, từ ngày 15/3 đến nay, cửa hàng ông không có nổi một người Trung Quốc viếng thăm. Một nhân viên bán hàng khác cho biết công ty đã buộc các nhân viên phải nghỉ không lương bởi lượng du khách Trung Quốc đến mua sắm giảm mạnh. Tác động ảnh hưởng này không chỉ có những người bán hàng lẻ và các khách sạn của Hàn Quốc cảm nhận được. Những hãng sản xuất xe hơi của Hàn Quốc cũng hứng chịu không kém. Huyndai cho biết doanh số bán hàng quý 1/2017 của hãng tại Trung Quốc (thị trường tiêu thụ xe hơi lớn nhất của hãng này) giảm 14% so với cùng kỳ năm 2016, trong khi hãng xe KIA giảm tới 36% trong bối cảnh sức tiêu thụ xe hơi tại thị trường Trung Quốc tăng 4% so với cùng kỳ năm 2016.

Trước đó, những nhà sản xuất xe hơi của Nhật Bản, những nông dân trồng chuối của Philipin và những nhân viên ngành du lịch Đài Loan, tất cả đều đã được nếm trải mùi vị chiến dịch tẩy chay kiểu này của Trung Quốc nhưng ở các cấp độ khác nhau.

Các nhà ngoại giao và các người điều hành doanh nghiệp nước ngoài đều sợ chết khiếp khi bị kết tội “gây tổn thương đến tình cảm của người dân Trung Quốc” khi Trung Quốc dùng điều này để bắt đầu chiến dịch cấm vận của mình. Nỗi lo sợ của các nhà ngoại giao hay đầu tư ngoại tăng lên khi sức mạnh kinh tế của Trung Quốc đang gia tăng và khi những tuyên bố về chủ nghĩa dân tộc của Trung Quốc được cất lên. Và một thực tế là người tiêu dùng Trung Quốc dễ dàng bị ảnh hưởng tác động mạnh mẽ từ các trang mạng xã hội lớn của Trung Quốc như Weibo và WcChat.

Và kết quả sẽ là sự tàn phá như ôtô bị đập nát, các nhà máy bị tấn công và những nỗ lực để bước chân vào một trong những thị trường lớn nhất thế giới của họ trong nhiều năm qua tiêu tan trong giây lát. Theo lời nhận định của Duncan Innes - Ker (chuyên gia phân tích về Trung Quốc của đơn vị Tình báo Kinh tế của tờ the Economist), các doanh nghiệp nước ngoài hầu như không thể làm gì để bảo vệ được mình trước những hành động mang tính chính sách kiểu này, mà họ sẽ phải cố gắng để lấy lòng các nhà chức trách Trung Quốc để duy trì mối quan hệ tốt với Trung Quốc.

Năm 1905, Tổng thống Mỹ khi đó là Roosevelt đã yêu cầu Mỹ xem xét sửa lại luật bị cho là phân biệt đối xử khi người Trung Quốc nhập cư vào Mỹ sau khi nước Mỹ chịu “thiệt hại”, đặc biệt do Trung Quốc tẩy chay đối với mặt hàng cotton của Mỹ Ông Roosevelt khi đó đã đưa ra lời cảnh báo: “chúng ta thật thiển cận khi để các đối thủ cạnh tranh đẩy chúng ta ra khỏi những thị trường Trung Quốc rộng lớn”.

Với vị thế là một nhà sản xuất lớn và là thị trường lớn tiêu thụ các sản phẩm trong nền kinh tế toàn cầu, Trung Quốc càng trở nên quan trọng hơn. Việc Bắc Kinh nắm giữ nền kinh tế thông qua các công ty nhà nước và thông qua đòn bẩy là các doanh nghiệp tư nhân rất mạnh nên lời cảnh báo của cố Tổng thống MỹRoosevelt về sự nguy hiểm khi làm Trung Quốc phật ý trở nên có lý hơn bao giờ hết.

Trong những năm gần đây, Nhật Bản cũng khiến Trung Quốc tức giận do phản đối Bắc Kinh liên quan đến các tranh chấp tại Biển Hoa Đông, nên Hàn Quốc dường như thu hút được Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động đầu tư, mặc dù nước này đang có một đội ngũ lớn binh lính Mỹ đóng quân tại đây. Nhưng tất cả đã thay đổi từ năm 2016 sau khi Hàn Quốc quyết định triển khai THAAD nhằm bảo vệ các khu dân cư và các mục tiêu hạ tầng trọng yếu. Hệ thống có khả năng cơ động cao và có thể triển khai trên toàn thế giới và tương tác với các hệ thống phòng thủ tên lửa khác. Hộ thống THAAD được cho là để dùng để bảo vệ Hàn Quốc trước mối đe dọa tên lửa hạt nhân từ phía Triều Tiên.

Bắc Kinh đã vô cùng lức giận trước động thái này vì lo ngại THAAD của Mỹ sẽ làm gia tăng vai trò an ninh của Mỹ tại khu vực và có thể dẫn đến việc giám sát chặt chẽ hơn các hoạt động của Bác Kinh. Trung Quốc phản ứng về sự hiện diện của THAAD diễn ra rất từ từ. Đầu tiên Bắc Kinh đánh vào mục tiêu là một số công ty của Hàn Quốc liên quan đến vấn đề sức khỏe và an toàn. Nhưng Trung Quốc trở nên cứng rắn hơn khi biết chắc chắn Hàn Ouốc sẽ thúc đẩy việc triển khai THAAD

 Hàng hóa bị hải quan giữ lại. Các nhân viên làm việc tại các hãng của Hàn Quốc bị soi xét. Lotte, tập đoàn bán lẻ của Hàn Quốc bị ảnh hưởng nặng nề nhất. 87 trong tổng số 99 chuỗi cửa hàng của tập đoàn này tại Trung Quốc bị đóng cửa do tập đoàn này đã nhượng lại một sân golf của mình cho Chính phủ Hàn Quốc để phục vụ cho công việc triển khai THAAD. Việc trả đũa trở nên trắng trợn khi Mỹ bắt đấu lắp đặt dàn hệ thống THAAD  hồi tháng 3. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cảnh báo Hàn Quốc: “điều này sẽ khiến Hàn Quốc tự chuốc lấy những thiệt hại mà thôi”.

Vừa qua, các nhà đầu tư Anh đã thành công khi thuyết phục Chính phủ Anh không tiếp đón ông Đạt Lai Lạt Ma,sau khi họ nhận được sự lạnh nhạt của quan chức Trung Quốc khi Thủ tướng Anh lúc đó là David Cameron đã gặp vị lãnh tụ tinh thần năm 2012. Bắc Kinh đã hủy hàng loạt cuộc gặp với các bộ trưởng Anh và các thỏa thuận đầu tư với Anh đã bị tạm ngừng cho đến khi phía Trung Quốc nhận được cam kết sẽ không có cuộc gặp lặp lại nào với Đạt Lai Lạt Ma nữa.

Na Uy đã trải qua nhiều năm đàm phán và đã đi đến cam kết “đánh giá cao tầm quan trọng những lợi ích chủ chốt và nhưng mối quan tâm lớn của Trung Quốc”. Năm 2016, nhằm tái thiết những mối quan hệ với Trung Quốc, sau khi Bắc Kinh trừng phạt Na Uy do quyết định năm 2010 của một nhóm độc lập được chỉ định bởi các chính trị gia Na Uy đã trao giải thưởng Nobel hò la bình cho Liu Xiaobo (nhân vật bất đồng chính kiến người Trung Quốc). Theo tính toán của nhà kinh tế học Ivar Kolstad, trong báo cáo nghiên cứu của tổ chức nghiên cứu độc lập CMI của Na Uy thì tranh cãi giữa Trung Quốc và nước này đã gây thiệt hại kinh tế từ các đơn hàng xuất khẩu của Na Uy sang Trung Quốc ước tính từ 780 triệu - 1,3 tỷ USD và ông đi đến kết luận rằng Trung Quốc là nước quá lớn, do vậy, mọi người cần tránh để mắc sai lầm với Trung Quốc.

Bài báo trên có thể nói đã tổng hợp, phân tích rất rõ chính sách dùng kính tế tạo áp lực lên chính trị của Trung Quốc khiến các đối thủ Mỹ, Phương Tây và đồng minh khiếp đảm. Các báo chí Việt Nam cũng đã trích đoạn bài báo này ở các góc độ khác nhau và được dư luận quan tâm, bởi đơn giản hơn và trực quan hơn vì Việt Nam sát vách Trung Quốc, chỉ cần thị trường nay “biến đổi” nhẹ một vấn đề gì đó cũng đủ khiến 90 triệu dân Việt “rung rinh”. Ấy nhưng không vì thế mà Việt Nam yếu hèn bởi chúng ta từng đối đầu với họ cả chục năm và chịu chính sách bao vây, cấm vận vì không chịu sự chi phối của giới chóp bu Trung Quốc. Đó cũng là chính là điều khiến Việt Nam được Mỹ và phương Tây “thân thiện” và “dễ hòa nhập” hơn các nước khác, cho dù đang theo mô hình chính trị khác biệt. Tiếc rằng, đám zân chủ Việt cuồng Mỹ, đám trí thức cuồng “thoát Trung” không hiểu được “chân lý” hết sức đơn giản này đã được cha ông ta đã vạch ra và ngày nay Đảng, Nhà nước đang tiếp nối hết sức hiệu quả này.